Σχέδιο Δράσης: Φταίει ο εγκέφαλος μου;
Η εφηβεία χαρακτηρίζεται από μεγάλες βιολογικές, συναισθηματικές και ψυχολογικές αλλαγές καθώς και από την προσπάθεια του εφήβου να προσαρμοστεί σε αυτές. Είναι μια περίοδος κρίσης, καταρχήν για τον ίδιο τον έφηβο αλλά και για ολόκληρη την οικογένεια. Είναι ευθύνη του εκπαιδευτικού συστήματος να συμβάλλει στην ομαλότερη μετάβαση των εφήβων προς την ενηλικίωση.
Η συμπεριφορά των εφήβων καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό και από τις ορμόνες που εκκρίνονται στον εγκέφαλό τους όπως η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη, οι ενδορφίνες κ.α. Με τη συνδρομή των νευροεπιστημών διερευνούμε πως λειτουργεί ο εγκέφαλος των εφήβων ώστε να τους βοηθήσουμε να διαχειριστούν πιο αποτελεσματικά αυτή τη συναρπαστική περίοδο.
Στα πλαίσια του σχεδίου δράσης οι μαθητές και μαθήτριες του ΕΠΑΛ Πάρου ήρθαν σε επαφή με κάποια βασικά στοιχεία του εγκέφαλου όπως οι νευρώνες, οι δενδρίτες οι συνάψεις, οι νευροδιαβιβαστές. Επιπλέον, ενημερώθηκαν για τις λειτουργίες τους και πως συνδέονται με τα συναισθήματα και την συμπεριφορά μας. Στη συνέχεια, συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με τον ύπνο και τις ριψοκίνδυνες συμπεριφορές, στοιχεία που χαρακτηρίζουν την περίοδο της εφηβείας. Τέλος, δημιουργήσανε χαρτόνια με τις εντυπώσεις τους και μια παρουσίαση με τα συνολικά αποτελέσματα της έρευνας.
ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ της έρευνας
❖ Συνεργασία με την ψυχολόγο του σχολείου πριν την έναρξη και κατά τη διάρκεια της έρευνας για την διασταύρωση πηγών, θεωριών και μεθόδων με σκοπό την άντληση πληροφοριών , στηριζόμενη στις αρχές της διεπιστημονικότητας
❖ Πολύτιμη και για πολλά χρόνια εξωτερική συνεργάτης από το Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας «Θησέας Κυκλάδων» συνέβαλε ουσιαστικά στην αποσαφήνιση εννοιών και σκέψεων της συντονίστριας προκειμένου να εντοπιστούν πιθανές αδυναμίες, προκαταλήψεις και μεροληψίες.
❖Συνεργασία με καθηγητές της Οικονομίας που συνέφεραν με την έμπρακτη εμπλοκή τους κατά τη διάρκεια των παρουσιάσεων στους μαθητές πριν τη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων καθώς και με την συμμετοχική παρατήρηση στην άντληση ποιοτικού υλικού κατά την ώρα διεξαγωγής των ερωτηματολογίων.
❖ Συνεργασία με καθηγητές της Πληροφορικής προκειμένου να απαντηθούν τεχνικά ερωτήματα που αφορούσαν το ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο και τα αποτελέσματα της έρευνας.
❖ Συνεργασία με καθηγήτριες της Βρεφονηπιοκομίας για να λυθούν απορίες σχετικά με τη φυσιολογία του εγκεφάλου αλλά και με τα ψυχοκοινωνικά χαρακτηριστικά των εφήβων.
❖ Συνεργασία με καθηγητές της Ηλεκτρολογίας όπου ως «κριτικοί φίλοι» συνέβαλαν στον αναστοχασμό και την περαιτέρω διερεύνηση των ερωτημάτων.
❖ Συνεργασία με καθηγητές όλων των τομέων προκειμένου να συγχρονιστούμε ώστε να βρεθούν ώρες για την παρουσίαση, την συμπλήρωση των ερωτηματολογίων και την κατασκευή των χαρτονιών από τους μαθητές.
Αποτελέσματα της έρευνας
✔Οι μαθητές μελέτησαν τον εφηβικό εγκέφαλο, πως λειτουργεί και πως συνδέεται με τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά τους.
✔ Έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον να αντιληφθούν τις ορμόνες τους και να αναγνωρίσουν κάποιες από αυτές στις αντιδράσεις τους.
✔ Το μεγαλύτερο ποσοστό έδειξε χιούμορ, περιέργεια, ενθουσιασμό και προθυμία στη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου.
✔ Αρκετοί περίμεναν να ακούσουν τα αποτελέσματα κατευθείαν μετά τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου και έδειξαν ματαιωμένοι όταν κατάλαβαν ότι τα αποτελέσματα δεν είναι ατομικά αλλά ομαδικά.
✔ Δεν έλλειψε η αδιαφορία μικρού ποσοστού μαθητών που εκφράστηκε είτε με τη μη ενεργή συμμετοχή στις δραστηριότητες είτε με απουσία συγκέντρωσης.
✔ Μεγάλο ποσοστό του δείγματος αναζητά την περιπέτεια και τις έντονες συγκινήσεις σε σωματικές δραστηριότητες όπως σκι, αλεξίπτωτο ή καταδύσεις.
✔Αν και δεν είναι τόσο επιρρεπή σε ναρκωτικά με επικίνδυνες επιδράσεις, έλκονται από έντονα συναρπαστικά ερεθίσματα και πάρτι χωρίς αναστολές. Τους αρέσει να ντύνονται παράξενα και να δοκιμάζουν καινούργιες γεύσεις.
✔ Αρκετοί προτιμάνε να κάνουν παρέα με προσγειωμένους ανθρώπους και δίνουν περισσότερη σημασία στις κοινές αξίες και τα ενδιαφέροντα παρά στην εξωτερική εμφάνιση όταν πρόκειται να αποφασίσουν για την επιλογή συντρόφου.
✔ Στους περισσότερους μαθητές δεν τους αρέσουν οι άνθρωποι που κάνουν ή λένε πράγματα απλώς για να σοκάρουν τους άλλους, ούτε τους αρέσουν οι άνθρωποι που διασκεδάζουν σε βάρος των συναισθημάτων των άλλων.
✔ Οι περισσότεροι συμφωνούν ότι η χειρότερη αμαρτία δεν είναι να είσαι βαρετός αλλά να είσαι αγενής.
✔ Μεγάλη πιθανότητα υπάρχει να τους πάρει ο ύπνος όταν διαβάζουν, όταν έχουν το κινητό ή βλέπουν τηλεόραση. Αντιθέτως, πολύ μικρή είναι η πιθανότητα να τους πάρει ο ύπνος όταν υπάρχει αλληλεπίδραση και μιλάνε με κάποιον άλλο ή βρίσκονται σε δημόσιο χώρο.
Στοιχεία εκπαιδευτικού που συντονίζει τη δράση: Σερφιώτη Μαρία ΠΕ80